بلومبرگ در گزارشی نوشت وجود «ناوگان اشباح» در تجارت نفت ایالات متحده را در تحریم‌هایش علیه نفت ایران با چالش‌هایی روبرو کرده است.

جمهوری‌خواهان آمریکا از دولت جو بایدن می‌خواهند تحریم‌های آمریکا علیه ایران را به عنوان مجازاتی برای حمایتش از حماس، تشدید کند. آن‌ها بر این باورند که تهران در ماه‌های اخیر بیشتر از سال‌های گذشته نفت صادر کرده است. پیش‌تر مجلس نمایندگان آمریکا لایحه‌ای تصویب کرده بود که هدف آن تحریم عوامل، نهادها یا مراکزی بود که صادرات نفت ایران را تسهیل می‌کردند؛ لایحه‌ای که بندرها و پالایشگاه‌های کشورهای دیگر نیز مشمول آن می‌شدند.

بلومبرگ «اشتیاق چین» به نفت خام «با تخفیف» ایران را مانعی سر راه سخت‌گیری‌های بیشتر ایالات متحده به منظور محدود کردن منابع درآمدی جمهوری اسلامی می‌داند.

در پی خروج یک‌جانبه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، از توافق هسته‌ای برجام در سال ۲۰۱۸، تهران ناگزیر به مقابله با کارزار «فشار حداکثری» آمریکا به منظور پایان دادن به برنامه هسته‌ای و قطع حمایت از شبه‌نظامیان هوادارش شد.

واشنگتن مصمم بود کشورهای واردکننده نفت از ایران را تحریم کند اما به گزارش بلومبرگ، ارزیابی‌ها حاکی از آن است که صادرات نفت ایران به چین افزایش یافته و ایران در حال نزدیک شدن به رتبه سوم در میان صادرکنندگان اوپک است و بیش از ۹۰ درصد صادرات نفت آن روانه چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، می‌شود.

به نظر می‌رسد معادلات در بازارهای جهانی نفت بسیار پیچیده‌تر از خواسته تحریم‌کنندگان پیش می‌رود. بلومبرگ به نقل از تحلیلگران نفتی می‌نویسد: «ایالات متحده می‌تواند به شرکت‌های دولتی و برجسته در معاملات نفتی با ایران ضربه بزند اما بسیاری از معامله‌گران نهادهای خردند.»

جایی که رویکرد غیرنظامی دست بالاتر را دارد، تحریم‌های مالی و تجاری به مهم‌ترین ابزار سیاست خارجی غرب در برابر کشورهایی چون ایران تبدیل شده‌اند. با این‌ حال، تجربه روسیه و ایران صدای بسیاری از منتقدان تحریم را در آورده است. به باور آن‌ها، حتی تحریم‌های بی‌سابقه هم نتوانسته‌اند این کشور‌ها را از مسیرشان بازدارند.

به نظر می‌رسد جدا از مسئله زمان، موضوع اجرا نیز بر کارآمدی تحریم‌ها اثرگذار باشد. بلومبرگ در ادامه، با اشاره به تداوم محدودیت‌های غرب و پیوستن شرکت‌های بیشتری به سیاهه تحریم‌ها، به نقل از خبرگان نفتی می‌نویسد این تحریم‌ها که نارضایتی‌های زیادی در بازار نفت به‌ همراه داشته است، نمی‌تواند تجارت نفت را از مسیرش خارج کند. چرا که سایر بازیگران یا به اصطلاح «ناوگان اشباح» که ده‌ها و حتی صدها مورد را شامل می‌شود، همواره در تجارت نفت حضور دارند؛ بازیگرانی که به ادعای بلومبرگ مسیر تحقق تحریم‌های موردنظر واشنگتن را ناهموار کرده‌اند.

به گزارش بلومبرگ، پکن مدت‌ها است برای تسهیل تجارتش با ایران از موسسات مالی کوچک‌تری مانند بانک کونلون، یک مجرای کلیدی چین برای معاملات با ایران، استفاده می‌کند. از دیگر اهداف چین در روی آوردن به این مجرا دور کردن نهادهای بزرگ‌تر از تهدید‌هایی است که به طور بالقوه در این دست از تجارت‌های بین‌المللی محتمل به‌ نظر می‌رسد.

واردکنندگان چینی اخیرا به «سامانه پرداخت بین بانکی فرامرزی» روی آورده‌اند؛ سامانه‌ای که بانک مرکزی چین برای مبادلات بین‌المللی راه‌اندازی کرد. رمز‌ارزها نیز بخشی از «ناوگان خاموش» برای دور زدن تحریم‌ها محسوب می‌شود. این «ناوگان خاموش» در حوزه تدارکاتی کشتی‌های قدیمی‌تر را برای جابه‌جایی و حمل نفت بین مبادی و مقاصد موردنظر به خدمت می‌گیرد و تعداد آن‌ها به گزارش بلومبرگ در حال حاضر، نزدیک به ۶۰۰ کشتی افزایش یافته است.

به گفته کارشناسان، بسیاری از بازیگران این ناوگان خاموش «شرکت‌های صوری یا جعلی» دارند و به‌راحتی جایگزین‌هایشان را راه‌اندازی می‌کنند.

ایران و چین در سال ۲۰۲۱ توافق راهبردی ۲۵ ساله امضا کردند. با این همه مسیر روابط دو کشور هموار و بدون چالش نیست. با توجه به اینکه ایران برای جایگزینی چین در بازار نفت انتخاب‌ چندانی ندارد، مناسبات بین پکن و واشنگتن می‌تواند نگرانی‌هایی در این زمینه برانگیزد.